بسیجیان ایران از جنبش جنگل تا مقاومت در بوشهر علیه استعمار
تاریخ انتشار: ۲۲ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۶۰۴۴۷۷
محمد خیابانی
مبارزه با قرارداد استعماری
یکی از مهم‌ترین فرازهای تاریخ ایران امضای قرارداد 1919 بین دولت قاجاری ایران و بریتانیا است. اتفاقی بی‌سابقه که یک کشور مستقل را به‌صورت دو فاکتور تبدیل به مستعمره کشور دیگری می‌کرد. انگیزه اصلی امضای این قرارداد نیز به قدرت رسیدن کمونیست‌ها در روسیه و تشکیل اتحاد جماهیر شوروی بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
انگلیسی‌ها که به‌دنبال بازآرایی کشورهای حاشیه روسیه برای مقابله با هجوم کمونیست‌ها بودند، ایران را لقمه خوبی برای بلعیدن دیدند.
در این میان و در حالی که دولت مرکزی ایران به دلایل مختلف در اوج ضعف قرار داشت، قرارداد 1919 بی‌ایران و انگلیس با پرداخت رشوه به قوام السلطنه بسته شد. خبر امضای این توافق موجی از اعتراض و قیام را در ایران برانگیخت که یکی از آنها قیام شیخ محمد خیابانی بود. شیخ محمد خیابانی به‌عنوان یک روحانی فعالیت گسترده سیاسی داشت و حتی در مجالس دوم و چهارم مجلس مشروطه نیز به‌عنوان نماینده حاضر بود.
شیخ محمد خیابانی نه تنها در مقابل حکومت وثوق الدوله و تلاش برای امضای قرارداد ننگین 1919 قیام کرد بلکه نقطه ثقل مناسبی برای تعلق همیشگی آذربایجان به ایران در برابر تحرکات قومی بود که به‌دنبال استقلال و خود مختاری آذربایجان بودند.
از مهم‌ترین دلایل قیام شیخ محمد خیابانی تلاش وثوق‌الدوله برای ایجاد مجلسی یکدست برای تصویب توافق 1919 بود. تلاشی که در نهایت منجر به غیرقانونی اعلام شدن حزب دموکرات شد و زمینه‌ساز قیام شیخ محمد خایابانی را در تبریز فراهم کرد.
قیامی که هدف آن ایجاد تغییرات اساسی در کشور و مقابله با بی‌عدالتی‌ها و خفقان موجود در کشور بخصوص از طرف دولت وثوق‌الدوله بود. اگرچه درنهایت قیام شیخ محمد خیابانی در تبریز پس از پنج ماه شکست خورد و خود وی نیز با تیر قزاق‌ها به فیض شهادت نائل آمد اما اقدامات او و سایر وطن‌خواهان سبب شد تا قرار داد 1919 هیچ گاه به تصویب نرسد و نقشه تبدیل کردن ایران به کشوری همانند هند به شکست بیانجامد.
مقبره شیخ محمد خیابانی نیز همانند سایر قهرمان‌های ملی مقابله با استعمار و استبداد مورد احترام مردم است.
محمدتقی پسیان
قیام در منطقه خراسان
قیام کلنل محمدتقی پسیان هم در راستای مقابله با استعمار و نفوذ گسترده‌ای است که در آن زمان در ایران جاری بود. در آن هنگام استان خراسان به‌دلیل همجواری با امپراطوری روسیه و بعدها اتحاد جماهیر شوروی شاهد تحولات و درگیری‌های سیاسی فراوانی بود.
کلنل پسیان به‌عنوان یکی از افسران جوان ژاندارمری جزو نیروهای ملی‌گرای و دغدغه‌مند این یگان نظامی بود. نفوذ شدید بیگانگان در دوره محمدتقی پسیان یکی از دغدغه‌های جدی او برای مبارزات گسترده بود. پسیان در دوره اول فعالیت‌های سیاسی خود در جنگ جهانی اول همراه با سایر ملیون تلاش کرد تا منطقه‌ای مستقل به دور از نظارت بیگانگان را در شهر همدان تشکیل بدهد که موفق نشد. پسیان بعد از این شکست به آلمان رفت و بعد از تکمیل مدارج نظامی در سال 1299 و این بار به منطقه خراسان بازگشت.
پسیان در این دوره تلاش کرد با کنترل شهر مشهد و با ایجاد نظامی مبتنی بر جمع‌آوری مالیات، یک حرکت ضداستعماری را در شرق ایران کلید زند. طبیعی بود حرکت وی مورد استقبال سیاستمداران حامی بریتانیا در ایران قرار نگیرد و نبردهای سختی میان نیروهای تحت امر پسیان و دولتی‌ها آغاز شود.
پسیان در این دوره تلاش کرد تا با مبارزه با فساد مالی درون سیستم اداری شهر مشهد و استان خراسان زمینه اداره صحیح آن را فراهم کند. با وجود اینکه مشکلات مالی و سنگ‌اندازی‌های داخلی در این استان فراوان بود اما پسیان توانست به اداره شهر مشهد، نظمی دوباره دهد.
البته در مقابل، دسیسه‌های طرفداران دولت انگلیس بخصوص قوام‌السلطنه در مقابل کلنل پسیان تمامی نداشت از جمله اینکه عشایر اطراف مشهد مرتب به قیام علیه دولت محلی پسیان تشویق می‌شدند. در نهایت نیز کلنل پسیان در یکی از این درگیری‌ها با عشایر مناطق استان خراسان به شهادت رسید.
شهادت پسیان علاوه بر نابودی تشکیلات دولت ژاندارمری در تهران سبب شد تا جایگاه رضاخان به‌عنوان یک فرمانده نظامی در تشکیلات نظامی کشور تثبیت شود. هم اکنون مزار این نظامی ضد استعمار در مجموعه باغ نادری مشهد محل بازدید مردم ایران است.
رئیسعلی دلواری
پرچمدار مبارزه در جنوب
سواحل جنوب ایران به دلایل دسترسی به آب‌های گرم و خطوط مبادلات تجاری از گذشته‌های دور اهمیت زیادی برای کشورهای منطقه و دیگر کشورها داشته است. از تلاش دولت پرتغال برای تصرف جزایر ایرانی در عهد صفویه تا حضور فعلی امریکا در خلیج فارس گواهی بر این ادعاست.
در این میان هم استعمار بریتانیا تلاش فراوانی برای حضور قدرتمند در این منطقه داشت. بخصوص اینکه سواحل جنوبی ایران آغاز یک مسیر تجاری دریایی تا سواحل هند و از آنجا تا بنادر بزرگ چین بود. از همین رو انگلیسی‌ها همواره به‌دنبال تضمین حضور خود در این منطقه بودند.
در این میان ایرانی‌ها هم به‌دنبال تحکیم حاکمیت ملی خود بر این منطقه در مقابل استعمار بریتانیایی‌ها بودند و رئیسعلی دلواری هم نقطه ثقل یکی از همین روایت‌هاست. رئیسعلی دلواری که همچون میرزا کوچک خان جنگلی در دوران مشروطیت در مقابل استبداد ایستاده بود هنگام شروع جنگ جهانی اول و تلاش انگلیسی‌ها برای تصرف ساحل جنوبی ایران، با حکم علما قیام کرد. قیام رئیسعلی دلواری و ضربات مداوم وی با جنگ چریکی بر پیکره نظامی انگلیس در منطقه به گونه‌ای بود که نیروهای انگلیسی مجبور به درخواست نیروی کمکی از هند و عراق شدند. تلاش آنها حتی با وجود فشارهای سخت نظامی از جمله بمباران بوشهر و دلوار هم به جایی نرسید.
انگلیسی‌ها حتی به‌دنبال خریدن رئیسعلی دلواری با مبلغ 40 هزار پوند بودند که باز هم رئیسعلی این رشوه آنها را بازگرداند. در نهایت نیز انگلیسی‌ها با خریدن یکی از افراد رئیسعلی موفق به شهادت وی و توقف قیام او شدند.
رئیسعلی و مبارزه وی با استبداد و استعمار را می‌توان خط وصل بسیاری از اقدامات ایرانی‌ها در جنوب ایران دانست که تا امروز ادامه یافته است. همان گونه که شهید نادر مهدوی در مقابل ناوهای امریکایی ایستاد و ابهت آنها را در آب‌های خلیج فارس شکست.
امروز هم با گذشت بیش از صد سال از درگذشت شهید رئیسعلی دلاوری همچنان آرمان وی برای تعلق جنوب و منطقه خلیج فارس به ایران و ایرانی زنده است.
میرزا کوچک‌خان جنگلی
قیام در شمال ایران
زندگی و زمانه میرزا کوچک‌خان جنگلی شاید یکی از پرآشوب‌ترین دوره تاریخی ایران معاصر باشد. ضعف حکومت مرکزی در اواخر دوره قاجار و تغییرات بزرگ در جغرافیای جهان در پی جنگ جهانی اول بخشی از این دوره پر فراز و نشیب است.
طبیعی است که ایران پریشان حال در آن دوره سبب شد تا شخصیت‌های ملی و میهنی به‌دنبال نجات وطن از این شرایط و مقابله با قدرت بی‌حد و حصر نیروهای بیگانه در داخل ایران باشند. در این میان میرزا کوچک‌خان جنگلی به‌عنوان یکی از معتمدان این منطقه تصمیم گرفت تا خود محرک یک حرکت انقلابی در مقابل این اتفاقات باشد.
مهم‌ترین دغدغه میرزا کوچک خان جنگلی در ابتدا مقابله با حضور قوای اشغالگر خارجی در منطقه گیلان و مازندران بود. میرزا که خود از شرکت‌کنندگان در ماجرای فتح تهران و مقابله با استبداد محمد شاه قاجار بود، می‌دید که چگونه نفوذ بیگانه مهم‌ترین دستاورد ملی ایرانیان را در حرکت مردمی مشروطه از بین می‌برد.
هدف میرزا در ابتدا مقابله با قوای اشغالگر روس و پس از آن درگیری با نیروهای انگلیسی بود که به منظور مقابله با کمونیست‌ها در منطقه گیلان و مازندران مستقر بودند. استقلال در مقابل هر گونه وابستگی به بیگانگان آنچنان مهم بود که حتی به قیمت شکست در مقابل نیروهای رضاخان و تیمورتاش حاضر به قبول شرایط آنان نشد. این در حالی است که عده‌ای هنوز هم به‌دنبال این هستند که میرزا کوچک‌خان جنگلی را عنصری وابسته به بیگانگان جلوه دهند.
حضور میرزا و مبارزات وی بخصوص با نیروهای انگلیسی در منطقه گیلان و مازندران به قدری مؤثر بود که حتی در دوران قحطی بزرگ در ایران و شیوع آنفلوانزای اسپانیایی که به کشتار وسیع مردم منجر شد ولایات گیلان و مازندران همچنان رونق قبلی خود را حفظ کردند.
در محبوبیت میرزا کوچک‌خان جنگلی نیز همین بس که پس از سقوط رضاخان در شهریور سال 1320 سر جدا شده او با استقبال مردم بار دیگر در کنار پیکرش دفن شد و مقبره او هنوز محل زیارت مردم در شهر رشت است.
انتهای پیام/
منبع: ایران آنلاین
کلیدواژه: میرزا کوچک خان جنگلی شیخ محمد خیابانی گیلان و مازندران رئیسعلی دلواری قیام شیخ محمد عنوان یک انگلیسی ها مهم ترین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۶۰۴۴۷۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جلوگیری از شهرک‌سازی در دل جنگل‌های توسکستان
با دستور دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان گلستان، شهرک ویلایی در حال ساخت در منطقه معروف به "باغ سرهنگ" در جنگل توسکستان تخریب شد. - اخبار استانها -
به گزارش خبرگزاری تسنیم از گرگان، به نقل از روابط عمومی دادگستری گلستان، محمود اسپانلو اظهارداشت: با وجود هشدارهای چندباره از سوی متولیان مبنی بر غیرقانونی بودن ساخت و ساز در منطقه معروف به " باغ سرهنگ" در دل جنگل توسکستان شهرستان گرگان تعدادی از افراد بی توجه به هشدارها، زمین های این منطقه را تفکیک و در حال تبدیل به یک شهرک ویلایی بودند.
وی ادامه داد: 22 بنا و سازه غیرمجاز در راستای تبصره 2 ماده 10 قانون حفظ کاربری زمین های کشاورزی و باغی ، در این منطقه تخریب و از تغییر کاربری 40 هزار مترمربع زمین جلوگیری شد.
وی ادامه داد: 7 ساختمان هم که رای آنها در دادگاه قطعی شده بود در همین منطقه تخریب و اعاده به وضع سابق شد. مالک یکی از این ویلاها، بخشی از جنگل را هم فنس کشی و به زمین خود اضافه کرد بود و روی درختان کهنسال انجیلی و افرا ، خانه درختی ساخته بود.
دادستان مرکز استان گلستان گفت: در منطقه گرمابدشت جنگل توسکستان هم حکم قطعی قلع و قمع 2 ویلای ساخته شده در اراضی منابع طبیعی این منطقه اجرا شد.
دادستان مرکز استان گلستان گفت: همان‌گونه که بارها تاکید کرده بودیم با ساخت و سازهای غیرمجاز و تغییر کاربری زمین های کشاورزی و ایجاد شهرک های ویلایی در مناطق جنگلی قاطعانه برخورد می‌کنیم.
اسپانلو با تاکید بر این که اصل ممنوعیت ساخت و ساز در زمین های کشارزی یک اصل غیر قابل خدشه است گفت: امور اراضی و جهادکشاورزی به سازندگان بنا در این منطقه بارها اخطار داده بودند اما افراد بی توجه به این اخطارها ساخت و ساز کردند و مال خود را هدر دادند.
دادستان مرکز استان گلستان گفت: برخی افراد با گرفتن مجوزهای گردشگری مانند بومگردی و گلخانه به ساخت و ساز در اراضی کشاورزی و حاشیه جنگل‌ها و دور زدن قانون اقدام می‌کنند.
دادستان مرکزاستان گلستان از رسیدگی به 15 پرونده ترک فعل برای مدیران سابق و برخی مدیران فعلی دستگاه های مرتبط در حوزه اراضی کشاورزی و ملی در مرحله دادسرا و دادگاه خبر داد و گفت: این پرونده ها برای مدیرانی است که در انجام وظایف خود کوتاهی کردند و به موقع تخلفات را اعلام گزارش نکردند و یا چشم پوشیدند که خیلی از اینها مشمول قانون مرور زمان و سبب خُرد شدن اراضی کشاورزی شده است.
دادستان درباره برخی ساخت و سازهای داخل اراضی جنگلی و مرتعی هم گفت: اگر مسجل شود که ملک ملی است و یا با کوتاهی ماموران و بدون استعلام از منابع طبیعی و یا از طریق تخلف در ادارات مربوطه سند هم صادر شده باشد ، منابع طبیعی باید برای ابطال این سندها دادخواست دهد.
انتهای پیام/581
حادثه تلخ برای جوان معلول ساروی که نخبه دانشگاه بود